W części umów zawieranych z Deutsche Bank PBC S.A. (aktualnie: Deutsche Bank Polska S.A.) znajduje się klauzula, odsyłająca do kursów z rynku walutowego FOREX. Umowy te nadal uchodzą za trudniejsze do podważenia, ale czy słusznie?
KLAUZULA ODSYŁAJĄCA DO KURSÓW Z RYNKU FOREX
W niektórych wzorcach umów Deutsche Bank PBC S.A. stosował postanowienie o treści:
„„Kursy wymiany walut w Tabeli Kursów ustalane są przez Bank w każdym Dniu Roboczym w oparciu o średni kurs z rynku walutowego (FOREX), ustalany najpóźniej do godziny 9.30 czasu obowiązującego w Polsce („Kurs Bazowy”). Kurs kupna ustalany jest w oparciu o wzór: Kurs Kupna = 2*Kurs Bazowy/(2+Spread Walutowy wyrażony w procentach), a kurs sprzedaży w oparciu o wzór: Kurs Sprzedaży = Kurs Bazowy + (Spread Walutowy wyrażony w procentach*Kurs Kupna)/2. Wartość Spreadu Walutowego wyrażonego w procentach na dzień zawarcia Umowy wynosi dla waluty CHF: […], Euro: […], USD: […], GBP: […] i może ona ulec zmianie w drodze jednostronnego oświadczenia Banku na zasadach określonych w punkcie 5.4 poniżej. Spread Walutowy wyrażony w procentach jest równy stosunkowi spreadu walutowego wyrażonego kwotowo, stanowiącego różnicę pomiędzy kursem sprzedaży a kursem kupna waluty obcej określanych w Tabeli Kursów („Spread Walutowy”) do kursu kupna”.
W umowach z Deutsche Bank PBC S.A. można także znaleźć postanowienie, zgodnie z którym:
„Bank jest uprawniony do zmiany – nie częściej niż raz w miesiącu kalendarzowym – wysokości Spreadu Walutowego wyrażonego w procentach na podstawie przesłanek określonych w punkcie 4.7. Regulaminu Produktowego, o wartość wyrażonej w punktach procentowych zmiany określonych w tym postanowieniu podstaw”.
czy umowa odsyłająca do kursów z rynku forex jest ważna?
Coraz częściej spotykam się z pytaniami, czy są szanse na „unieważnienie” takiej umowy kredytu, skoro określa ona sposób ustalania kursów przez bank poprzez odniesienie do kursów z rynku FOREX.
Otóż, w mojej ocenie szanse istnieją i są już wyroki ustalające nieważność umów zawierających takie klauzule. Również, w prowadzonej przez Kancelarię sprawie, Sąd Okręgowy w Sosnowcu, udzielając zabezpieczenia, uznał za uprawdopodobnione roszczenie o ustalenie nieważności umowy kredytu zawartej z Deutsche Bank PBC S.A., zawierającej odniesienie do kursów z rynku FOREX. Postanowienie Sądu jest prawomocne, a po więcej informacji na ten temat odsyłam tutaj.
stanowisko prezesa uokiK
Nie może umknąć naszej uwadze także fakt, że decyzją nr DOZIK-9/2018 z dnia 31 grudnia 2018 roku Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał wyżej wymienione postanowienia za niedozwolone.
Co prawda, Deutsche Bank Polska S.A. skutecznie zaskarżył tę decyzję, na skutek czego Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uchylił ją wyrokiem z dnia 22 marca 2021 roku wydanym w sprawie o sygn. XVII AmA 12/19, jednak i ten wyrok Sądu został zaskarżony, tym razem przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Prokuratora Prokuratury Regionalnej w Warszawie.
Na skutek złożonych apelacji Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 27 lutego 2023 roku, w sprawie o sygn. akt VII AGa 607/21, uznał, że klauzule te są niedozwolone i przywrócił w większości postanowienia decyzji nr DOZIK-9/2018.
W odniesieniu do klauzuli odsyłającej do kursów walut z rynku walutowego FOREX, Sąd Apelacyjny w Warszawie wskazał, że:
„Postanowienia o treści odpowiadającej zapisowi pkt 5.3 wzorców umów i aneksów nie zostały jednoznacznie sformułowane, skoro przeciętny konsument nie jest w stanie oszacować konsekwencji ekonomicznych, jakie ma dla niego zastosowanie kursu sprzedaży przy obliczaniu rat kredytu. Przeciętny konsument ma niejasność, która Tabela Kursów będzie zastosowana do nabycia waluty obcej, oraz gdzie ma poszukiwać danych średnich z rynku FORTEX i za jaki przedział czasowy. Z zapisu kwestionowanych postanowień nie wynika, jaki jest punkt odniesienia tworzonych danych (portale i czas), a tylko wówczas uchwytna jest różnica w wielkościach kursu waluty na rynku.
Stanowisko o niedozwolonym charakterze postanowień, w których możliwość ustalania kursu (stąd i wysokości świadczeń) zależy od arbitralnej decyzji jednej ze stron jest również ugruntowane w orzecznictwie Sądu Najwyższego (zamiast wielu wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 lutego 2023 r. II NSNc 10/23 i powołane tam orzecznictwo)”.
W odniesieniu do drugiego z wymienionych na wstępie postanowień, Sąd wskazał, że:
„Zapisy nie podają górnej granicy zmiany wysokości spreadu walutowego, zapis odwołuje się „o co najmniej …”. Sformułowanie „co najmniej o 0,1%” pozostawia dowolność ustalenia wysokości zmiany. Nie ma również wskazania w odniesieniu do jakiego momentu omawiane zmienne mogłyby mieć przełożenie na wysokość spreadu, inaczej mówiąc, czy występująca przesłanka podlega uwzględnieniu w miesiącu wystąpienia, czy może wpłynąć na zmianę wysokości spreadu w późniejszym czasie. Ponadto, zapisy pozostawiają dowolność zastosowania kumulacji podstaw i wysokości zmian. Analogicznie, sprzeczność z dobrymi obyczajami i naruszenie interesów konsumenta polega w tym przypadku na uzależnieniu wysokości świadczenia konsumenta od swobodnej decyzji Banku”.
Wydaje się zatem, że umowy zawierane z Deutsche Bank PBC S.A., które zawierają odesłanie do kursów z rynku walutowego FOREX, można skutecznie kwestionować, podobnie jak inne, bardziej standardowe i częściej spotykane umowy.
Każda umowa wymaga jednak indywidualnej analizy jej treści i okoliczności z nią związanych. W przypadku chęci uzyskania bezpłatnej analizy umowy kredytu, zapraszam do kontaktu.
