Jak przestać spłacać raty kredytu? Czy mam szanse na zaprzestanie spłaty rat gdy nie spłaciłem kapitału? Czy wyrok TSUE zwiększa szanse na zawieszenie spłaty rat przez sąd? Na te i inne pytania odpowiem w poniższym wpisie.
Zacznijmy od wyjaśnienia, kiedy zaprzestanie spłaty rat jest bezpieczne. Bezpieczne jest wtedy, gdy nie grozi wypowiedzeniem umowy kredytu przez bank i nie wywołuje negatywnych konsekwencji dla kredytobiorcy.
By bezpiecznie przestać spłacać raty kredytu, należy uzyskać postanowienie sądu o udzieleniu zabezpieczenia powództwa poprzez zawieszenie spłaty rat na czas procesu sądowego. Wniosek o udzielenie takiego zabezpieczenia można złożyć w pozwie, jak i na dalszym etapie procesu. Wniosek złożony w pozwie nie podlega opłacie. Z kolei od wniosku złożonego w toku postępowania należy uiścić opłatę w wysokości 100,00 zł.
Sąd powinien rozpoznać nasz wniosek w terminie tygodniowym. Termin ten liczy się od chwili wpływu wniosku do sądu. Z uwagi na to, że jest to termin instrukcyjny, w praktyce rozpoznanie wniosku może trwać nieco dłużej.
Postanowienie sądu o zawieszeniu spłaty rat jest natychmiast wykonalne. Oznacza to, że kredytobiorca może od chwili wydania postanowienia zaprzestać spłaty rat. Należy jednak pamiętać, że postanowienie takie nie jest prawomocne. Oznacza to, że bank może je zaskarżyć, a tym samym może ono zostać uchylone. Można zatem rozważyć zaprzestanie spłaty rat dopiero z chwilą gdy postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia będzie prawomocne.
W dotychczasowym orzecznictwie ukształtowała się praktyka, zgodnie z którą uzyskanie zabezpieczenia możliwe było zwłaszcza wówczas, gdy kapitał kredytu został już spłacony. Oznacza to sytuację, gdy suma spłaconych rat kapitałowo-odsetkowych oraz kosztów okołokredytowych przekraczała kwotę wypłaconego przez bank kredytu. Aktualnie warto jednak składać wnioski o udzielenie zabezpieczenia także wtedy, gdy kapitał nie jest jeszcze spłacony. Na taką możliwość wskazał w dniu 15 czerwca 2023 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku wydanym w sprawie C-287/22 przeciwko Getin Noble Bank S.A. Z wyroku Trybunału wynika, że warunkiem zawieszenia spłaty rat na czas procesu nie jest jedynie sytuacja, gdy kredytobiorca dokonał już pełnej spłaty lub nadpłaty środków, które uzyskał od banku w związku zawarciem umowy kredytu hipotecznego. Zaistnienie takich okoliczności stanowi jedynie dodatkowe potwierdzenie konieczności udzielenia zabezpieczenia.
Trybunał uzasadnił, że w przypadku braku zawieszenia spłaty rat, kredytobiorca zmuszony byłby rozszerzyć zakres swojego pierwotnego żądania po spłacie każdej raty, albo – w następstwie wyroku unieważniającego umowę kredytu – wystąpić z nowym powództwem, którego przedmiotem byłoby zasądzenie (zwrot) miesięcznych rat zapłaconych w toku pierwszego postępowania.
TSUE dodał, że za stosowaniem zabezpieczenia przemawia też fakt, że wytoczenie nowego powództwa przez konsumenta jest zawsze konieczne, gdy po pierwszej instancji, następuje postępowanie odwoławcze. W takim przypadku przepisy proceduralne prawa polskiego nie przewidują możliwości rozszerzenia zakresu powództwa wytoczonego w pierwszej instancji na etapie postępowania apelacyjnego. W tych okolicznościach oczywiste jest, że w braku zabezpieczenia powództwa, wyrok stwierdzający nieważność umowy i nakazujący zwrot kwot już zapłaconych przez kredytobiorcę nie pozwoliłby na osiągnięcie celu Dyrektywy 93/13 polegającego na przywróceniu poprzedniej sytuacji prawnej i faktycznej konsumenta.
Mając na uwadze powyższe okoliczności i stanowisko Trybunału, rekomenduję składanie wniosków o udzielenie zabezpieczenia na czas procesu (zawieszenie spłaty rat), gdyż jest to jedyna bezpieczna opcja na niemlaże natychmiastowe zaprzestanie spłaty rat. Jednocześnie liczę na to, że wyrok TSUE wpłynie korzystanie na ukształtowanie się właściwej i jednolitej linii orzeczniczej w tym zakresie, także wobec kredytobiorców, którzy nie spłacili jeszcze kapitału. O jednym z ostatnio uzyskanych przez nas postanowień o udzieleniu zabezpieczenia przeczytają Państwo tutaj. Po więcej orzeczeń zapraszam do zakładki Aktualności lub na profil Kancelarii na Fb.